Emanatie is een uitvloeiing, uitstorting, uitstraling of een voortvloeiing van iets. Essentieel hierbij is dat de eigen wezenheid of eigenheid van de bron waaruit de uitvloeiing plaats heeft gevonden opgaat in het resultaat van zijn uitvloeiing.
Bij een organisatie waaruit een nieuwe organisatie voortvloeit dient ook zijn macht als een mandatering en andere karakteristieke eigenheden over te gaan in de nieuwe organisatie. Anders zou het een afsplitsing of (uitvoerende) dienst zijn en geen emanatie. De volledige karakteristiek van de bron is dus aanwezig in de uitvloeiing, alhoewel niet alle aspecten volledig in werking hoeven te zijn maar uiteraard dan wel in potentie.
Een zaad van een biologische wezen is een voorbeeld waar wel alle eigenschappen zijn geëmaneerd terwijl die al eigenschappen in potentie in het zaad aanwezig zijn maar niet gemanifesteerd. Een eikel is geen eikenboom maar wel te beschouwen als een emanatie.
In het emanationisme gaat men er van uit dat de hele Kosmos een emanatie is. En wel zowel in het stoffelijke (materiële) -voorbeeld van het zaad en de plant- als in het geestelijke (het bewustzijn). Een geestelijk zaad draagt in potentie de eigenschappen van een geestelijk wezen. Zie: monade, de geestelijke wezenskern als punt van emanatie.
Het bijbelse verhaal van de schepping van Eva uit een rib van Adam wordt door sommige esoterici gezien als een aanduiding van de emanatie van Eva uit een deel van Adam die daarvoor dus tweeslachtig was. Volgens die theorie is dus een man een emanatie van Adam waarbij het mannelijke tot ontwikkeling is gekomen en het vrouwelijke potentieel aanwezig en bij een vrouw, ook als emanatie van Adam het omgekeerde.
Zoals een reeks bergmeertjes die steeds lager liggen en elkaar voeden met water, kan men zich de emanatie van geestelijke wezens voorstellen. Ieder meer heeft zijn eigen kleur en vorm, zijn eigen eigenheid, en toch is het water zowel in de hoogste regionen als in het laagste meertje aanwezig. Een mens, als geestelijk wezen, draagt dat "levende water" als bewustzijn in zich, of beter is er een bepaalde uitdrukking van. Het water (bewustzijn) is universeel aanwezig in al de emanaties. Steeds gaat het over in een volgende emanatie.
In de Kabbala is de leer van de emanatie neergelegd in een leerstelsel met een viervoudige herhaling van tien emanaties die de Kosmos vormen. Uiteraard, vanwege het principe van emanatie, heeft elk deel van de kosmos ook weer die structuur.