Het kerkelijk of liturgisch jaar loopt niet parallel met het burgerlijk jaar of het zogenoemde kalenderjaar. Het kerkelijk jaar wordt ingedeeld in kringen rond de grote feestdagen zoals Kerstmis en Pasen. Het kerkelijk jaar start met de Kerstkring die aanvangt met de eerste zondag van de Advent (eigenlijk het avondgebed voorafgaand aan deze zondag), gaat over Kerstmis tot aan de vierde zondag na Epifanie (Driekoningen). Dan start de Paaskring die aanvangt met Septuagesima, 50 dagen voor Pasen. Deze kring eindigt 50 dagen na Pasen met Pinksteren. De zondag daarop volgt Trinitatis (Drievuldigheidsfeest) met daarna de 27 zondagen na Trinitatis. Deze periode wordt ook nog onderverdeeld in de zomerkring (Trinitatis en 12 zondagen erna) en de herfstkring (van de 13e tot de 27e en laatste zondag na Trinitatis). Alzo is de kring van het kerkelijk jaar gesloten.
De indeling van het kerkelijk jaar[]
De kerstkring[]
De kerstkring is de eerste periode van het kerkelijk jaar. Deze gaat van de eerste zondag van de Advent(begin december) tot de vierde zondag na Epifanie (begin februari), genoemd Driekoningen.
De Advent[]
De Advent begint op de vooravond van de vierde zondag voor Kerstmis en eindigt op de vooravond van Kerstmis.
- De eerste zondag: verwachting van de terugkomst van de Messias.
- De tweede zondag: verwachting van de geboorte: Johannes roept op tot bekering.
- De derde zondag: verwachting van de geboorte: Johannes kondigt de Messias aan.
- De vierde zondag: uitziende naar de geboorte van de Messias.
De Kersttijd[]
- Kerstmis (25 december): Hoogfeest van de geboorte van de Heer
- Feest van de Heilige Familie (zondag onder het octaafdag van Kerstmis)
- Hoogfeest van Maria Moeder van God (1 januari, octaafdag van Kerstmis);
- Hoogfeest van de Openbaring of Driekoningen (6 januari, maar wordt in de liturgie gevierd op de zondag na 1 januari als 6 januari op een weekdag valt)
- Doop van Jezus (1e zondag door het jaar)
Vervolgens houdt de liturgische Kersttijd op. Maar de Kersttijd gaat door tot en met 2 februari, het feest van de Presentatie van de Heer of Lichtmis. Op deze dag wordt de Heilige maagd Maria weer rein, 40 dagen na de geboorte, zo stond in de Joodse wet, moest men bovendien, als het een jongen was, deze presenteren in de tempel in Jeruzalem en een offer brengen.
De Paaskring[]
De tweede periode van het kerkelijk jaar van Septuagesima (drie en een halve week voor Aswoensdag), via Pasen, Pinksteren en alle zondagen na Pinksteren tot aan de eerste zondagen van de Advent wordt de paaskring genoemd. De laatste periode wordt muziekhistorisch ook ingedeeld met de 27 zondagen na Trinitatis dat plaatsvindt de zondag na Pinksteren. Alzo is de kring gesloten.
Veertigdagentijd[]
Deze periode start op Aswoensdag en eindigt op Paasdag en staat voor de vastentijd.
Paastijd[]
De Paastijd is de tijd die loopt vanaf de vooravond van Pasen (Paasavond en -nacht) tot en met Pinksteren (50 dagen na Pasen). Op de veertigste dag na Pasen wordt Hemelvaart gevierd.
De eerste 8 dagen van Pasen vormen het Paasoctaaf, elke dag hierin wordt gevierd als een Hoogfeest van de Heer, en is dus een zondag waarop het Gloria wordt gezongen. De zondag waarmee het octaaf eindigt wordt Beloken Pasen genoemd en is de dag van de Goddelijke barmhartigheid.
De kleuren van het kerkelijk jaar[]
Tijdens het kerkelijke jaar worden verschillende liturgische kleuren gebruikt. Iedere kleur heeft zijn eigen periode in het kerkelijk jaar en zijn eigen betekenis.
Paars[]
- Periode : vroeger alleen in de veertig dagen voor Pasen, later ook in de Advent voor Kerstmis
- Symbool voor soberheid en inkeer
Wit[]
- Periode : Pasen en Kerst
- Symbool voor zuiverheid
Wit is de kleur voor inkeer en rouw en wordt ook gebruikt bij uitvaarten.
In geval van twijfel mag een priester altijd wit gebruiken. Wit mag alle kleuren vervangen.
Groen[]
- Periode : Tijd door het jaar, alle zondagen buiten de Kerst- en Paastijd, Advent en Veertigdagentijd.
- Symbool voor verwachting
Rood[]
- Periode :Pinksteren, kan ook gedragen worden op Palmzondag en Goede Vrijdag en op herdenkingsdagen van martelaren
- Symbool voor de Geest
- Een Pauselijke begrafenis en de begrafenis van kardinalen zijn ook rood.
- Op Goede Vrijdag en feesten van de apostelen wordt ook rood gedragen.
Rang van de dagen in het Liturgisch jaar[]
I
- 1. Dagen van het Paastriduum, het lijden, sterven en verrijzen van de Heer. Begint op de avond van Witte donderdag en gaat door tot en met de avond van Paaszondag.
- Zondagen in de seizoenen van de Advent, Veertigdagentijd en de Paastijd en de tweede zondag van Kerstmis
- Aswoensdag
- Weekdagen van de goede week van maandag tot en met donderdag tot de avond.
- Dagen in het octaaf van Pasen.
- 3. Hoogfeesten van de Heer, de Heilige maagd Maria en alle Heiligen die in de generale kalender staan.
- Allerzielen.
- 4. Alle Hoogfeesten uit een land waarmee een Heilige wordt herdacht van een bisdom, parochie of instantie of de wijding van een kerk.
II.
- 5. Feesten van de Heer in de generale kalender.
- 6. Andere zondagen in de Kersttijd (1) en alle zondagen in de Veertigdagentijd.
- 8. Feesten uit een land waarmee een Heilige wordt herdacht van een bisdom, parochie of instantie of de wijding van een kerk.
- 9. Weekdagen van de Advent van 17 december tot en met 24 december en de weekdagen in het octaaf van Kerstmis (1). Weekdagen in de Veertigdagentijd.
III
- 10. Verplichte gedachtenissen in de generale kalender.
- 11. Verplichte gedachtenissen uit een land waarmee een Heilige wordt herdacht van een bisdom, parochie of instantie of de wijding van een kerk.
- 12. Vrije gedachtenissen. In de Veertigdagentijd worden de verplichte gedachtenissen vrije gedachtenissen.
- 13. Weekdagen in de Advent tot en met 16 december.
- Weekdagen in de Kersttijd vanaf 2 januari tot en met de zaterdag na 6 januari.
- Weekdagen in het Paasseizoen vanaf de maandag na het Paasoctaaf tot en met de zaterdag voor Pinksteren.
- Weekdagen in de Gewone tijd.
(1) De reden dat de dagen in het Kerstoctaaf lager staan dan de dagen van het Paasoctaaf, is dat er op bepaalde dagen na Kerstmis feesten worden gevierd die anders lager in rang zouden staan en dus niet gevierd konden worden. En omdat de 8 dagen voor Kerstmis dezelfde rang moeten hebben, staan deze ook lager. De zondagen in de Kersttijd staan zo laag, omdat bijvoorbeeld de zondag in het Kerstoctaaf een feest van de Heilige Familie is en bijvoorbeeld 1 januari op een zondag kan vallen. Deze dagen zouden dan niet gevierd kunnen worden. Het was te veel moeite om met allemaal 'maaren' te werken. Daarom hebben ze het zo opgelost.
Zie ook[]
- Heiligenkalender
- Hoogfeest
- Feest (Katholieke Kerk)
- Kalender van cantates van Johann Sebastian Bach
Externe links[]
- Liturgische kalender - op www.katholieknederland.nl
- Schema van het kerkelijk jaar - website van Chris Nollet
- De liturgische kleuren van het kerkelijk jaar - website van de Vredeskerk in Enschede
Sjabloon:Kalendersystemen
Algemeen: Bekering · Bijbel · Bisschop · Charisma · Dogma · Doop · Evangelie · Feestdagen · Kerk · Laatste Oordeel · Liturgie · Richtingen · Synode · Vergeving · Wederkomst · Zonde
Katholicisme: Biecht · Celibaat · Kapelaan · Kardinaal · Liturgisch vaatwerk · Maria · Mis · Pastoor · Paus · Priester
Orthodoxie: Icoon · Jezusgebed · Kruisverheffing · Patriarch · Pope
Protestantisme: Avondmaal · Belijdenis · Dominee · Kerkenraad · Reformatie
Geschiedenis van het christendom