Maria Sapientiae (beeld anno 1199)
De Sedes sapientiae is, net als de "Virgo lactans", een wijze waarop Maria, moeder van Christus, wordt voorgesteld. De term is Latijn en betekent: Zetel der wijsheid. Maria is dus tronend afgebeeld terwijl ze Christus vasthoudt. Christus heeft een wereldbol als symbool van Gods heerschappij over de schepping of een open boek als bewijs van zijn leraarsambt of taak als verspreider van de leer in de hand.
De "Sedes sapientiae" is Byzantijns van oorsprong en vanaf de twaalfde eeuw populair geweest.
Mariabeelden van het "Sedes sapientiae"-type (het jaartal tussen haakjes verwijst naar het beeld) vindt men onder meer in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Alsemberg (1200), de Sint-Jan-de-Doperkerk te Luik (1235), de Sint-Martinusbasiliek te Halle van rond het midden van de dertiende eeuw en de Sint-Pieter te Leuven (1442). Sedes Sapientiae is een van de omschrijvingen van de maagd Maria in de Litanie van de Heilige Maagd Maria (Litanie van Loreto), en tevens een type van afbeelding, in de beeldende kunsten maesta geheten, waarbij de madonna, gezeten op een troon, het kind Jezus op haar linkerarm en vaak een scepter in haar rechterhand houdt.
Dergelijke afbeeldingen kwamen het eerst voor in de Oosterse religieuze kunst (vóór de 7e eeuw); in het Westen komt de afbeelding eerst in miniaturen voor in de negende en tiende eeuw en als beelden in de 11e en 12e eeuw. Als prototype binnen deze vormtypologie geldt de vroeg veertiende-eeuwse Maestà van Duccio di Buoninsegna.
De Sedes Sapientiae is sinds 1909 ook opgenomen in het zegel van de Katholieke Universiteit Leuven; de afbeelding stelt een vijftiende-eeuws "Sedes Sapientiae"-beeld uit de Sint-Pieterskerk van Leuven voor, met daaronder 1425, het jaar waarin de universiteit werd gesticht; het geheel omringd met de tekst Universitas catholica Lovaniensis. Sedes sapientiae.
|
Voor meer mediabestanden zie de categorie Sedes sapientiae van Wikimedia Commons. |
ca:Sedes sapientiae